Enjam temperaturadan çeşme hakda maglumat ýygnaýar we ony beýleki enjamlar ýa-da adamlar düşünip boljak görnüşe öwürýär.Temperatura datçiginiň iň gowy mysaly, temperaturanyň üýtgemegi bilen giňelýän we şertnama baglanýan aýna simap termometridir.Daşarky temperatura, temperaturany ölçemegiň çeşmesidir we synçy temperaturany ölçemek üçin simapyň ýagdaýyna seredýär.Temperatura datçikleriniň iki esasy görnüşi bar:
· Aragatnaşyk datçigi
Sensoryň bu görnüşi, duýulýan obýekt ýa-da gurşaw bilen göni fiziki aragatnaşyk talap edýär.Gaty temperatura diapazonynda gaty, suwuklyklaryň we gazlaryň temperaturasyna gözegçilik edip bilerler.
· Aragatnaşyk däl datçik
Bu datçik, obýekt ýa-da ýüze çykarylýan gurşaw bilen fiziki aragatnaşyk talap etmeýär.Yzygiderli däl gaty we suwuklyklara gözegçilik edýärler, ýöne tebigy aç-açanlygy sebäpli gazlara garşy peýdasyz.Bu datçikler Plankyň kanuny bilen temperaturany ölçýärler.Kanun, temperaturany ölçemek üçin ýylylyk çeşmesinden ýaýran ýylylyk bilen iş salyşýar.
Iş prinsipleri we dürli görnüşdäki mysallartemperatura datçikleri:
(i) Termokupllar - Synag astyndaky element üçin açyk bolan bir ujundaky baglanyşyk arkaly ölçeg birleşmesini emele getirýän iki simden (hersi dürli birmeňzeş garyndydan ýa-da metaldan) ybarat.Simiň beýleki ujy, salgylanma çatrygy emele gelen ölçeg enjamyna birikdirildi.Iki düwüniň temperaturasy dürli-dürli bolansoň, tok zynjyryň içinden akýar we düwüniň temperaturasyny kesgitlemek üçin emele gelen millivoltlar ölçenilýär.
(ii) Garşylyk temperatura kesgitleýjileri (RTDS) - Bular, temperaturanyň üýtgemegi bilen garşylygy üýtgetmek üçin öndürilýän termiki rezistorlar we beýleki temperatura kesgitleýiş enjamlaryndan has gymmat.
(iii)Termistorlar- garşylygyň uly üýtgemeleri proporsional ýa-da temperaturanyň ownuk üýtgemelerine ters proporsional bolan garşylygyň başga bir görnüşidir.
(2) Infragyzyl datçik
Enjam daşky gurşawda belli bir fazalary duýmak üçin infragyzyl şöhläni çykarýar ýa-da kesgitleýär.Umuman, ýylylyk radiasiýasy infragyzyl spektrdäki ähli jisimler tarapyndan bölünip çykýar we infragyzyl datçikler adam gözüne görünmeýän bu radiasiýany tapýarlar.
· Üstünlikleri
Birikmek aňsat, bazarda elýeterli.
· Adetmezçilikleri
Daşky gurşaw sesleri, radiasiýa, daşky yşyk we ş.m.
Bu nähili işleýär:
Esasy ideýa, infragyzyl ýagtylygy obýektlere infragyzyl şöhlelendiriji diodlary ulanmak.Şol bir görnüşdäki başga bir infragyzyl diod, obýektler tarapyndan şöhlelenýän tolkunlary kesgitlemek üçin ulanylar.
Infragyzyl kabul ediji infragyzyl şöhle bilen şöhlelenende, simde naprýa .eniýe tapawudy bolýar.Döredilen naprýa .eniýeni kiçi we kesgitlemek kyn bolansoň, pes woltlary takyk kesgitlemek üçin amaly güýçlendiriji (op amp) ulanylýar.
(3) Ultramelewşe datçigi
Bu datçikler hadysanyň ultramelewşe şöhlesiniň intensiwligini ýa-da güýjüni ölçýärler.Bu elektromagnit şöhlelenmäniň tolkun uzynlygy rentgen şöhlelerinden has uzyn, ýöne görünýän ýagtylykdan has gysga.Polikristally göwher diýlip atlandyrylýan işjeň material, ultramelewşe şöhlelerine daşky gurşawyň täsirini kesgitläp bilýän ygtybarly ultramelewşe duýgusy üçin ulanylýar.
UV datçiklerini saýlamagyň ölçegleri
· UV datçigi (nanometr) bilen kesgitlenip bilýän tolkun uzynlygy diapazony
· Işleýiş temperaturasy
· Takyklyk
· Agram
· Kuwwat diapazony
Bu nähili işleýär:
Uv datçikleri energiýa signalynyň bir görnüşini alýarlar we başga bir energiýa signalyny iberýärler.
Bu çykyş signallaryny synlamak we ýazga almak üçin olar elektrik hasaplaýjysyna gönükdirilýär.Grafika we hasabat döretmek üçin çykyş signaly analogdan sanly öwrüjä (ADC), soňra bolsa programma üpjünçiligi arkaly kompýutere iberilýär.
Goýmalar:
· UV spektriniň derini güne ýakýan bölegini ölçäň
· Dermanhana
· Awtoulaglar
· Robotika
· Çap etmek we boýamak pudagy üçin çözüji bejermek we boýamak prosesi
Himiki önümleri öndürmek, saklamak we daşamak üçin himiýa senagaty
(4) Duýgur sensor
Duýgur sensor sensor ýagdaýyna baglylykda üýtgeýän rezistor hökmünde çykyş edýär.Üýtgeýän rezistor hökmünde işleýän sensor datçiginiň diagrammasy.
Duýgur datçik aşakdaky böleklerden durýar:
· Mis ýaly doly geçiriji material
· Köpük ýa-da plastmassa ýaly boşluk materiallaryny izolýasiýa etmek
· Geçiriji materialyň bir bölegi
Ipleörelge we iş:
Käbir geçiriji materiallar tok akymyna garşy.Çyzykly pozisiýa datçikleriniň esasy ýörelgesi, tok geçmeli materialyň uzynlygy näçe köp bolsa, tok akymynyň tersine öwrülmegidir.Netijede, materialyň garşylygy, doly geçiriji material bilen aragatnaşyk ýagdaýyny üýtgedip üýtgeýär.
Adatça, programma üpjünçiligi sensor datçigine birikdirilýär.Bu ýagdaýda ýat programma üpjünçiligi bilen üpjün edilýär.Sensorlar öçürilende “soňky aragatnaşygyň ýerleşýän ýerini” ýatda saklap bilerler.Sensor işledilenden soň, “ilkinji aragatnaşyk ýagdaýyny” ýatda saklap we onuň bilen baglanyşykly ähli gymmatlyklara düşünip bilerler.Bu hereket, kursory ekranyň iň ujuna geçirmek üçin syçanjygy herekete getirip, syçanjygyň beýleki ujuna ýerleşdirmäge meňzeýär.
Giriş
Duýgur datçikler tygşytly we çydamly bolup, giňden ulanylýar
Iş - saglygy goraýyş, satuw, fitnes we oýun
· Enjamlar - peç, ýuwujy / guradyjy, gap-gaç ýuwýan, sowadyjy
Ulag - Kokpit öndürmek bilen ulag öndürijileriniň arasynda ýönekeý gözegçilik
· Suwuk derejeli datçik
Senagat awtomatizasiýasy - pozisiýa we derejäni duýmak, awtomatlaşdyryş programmalarynda el bilen el degirmek
Sarp ediji elektronikasy - dürli sarp ediş önümlerinde täze duýgy we gözegçilik derejesini üpjün etmek
Xakynlyk datçikleri hiç hili aragatnaşyk nokady bolmadyk obýektleriň bardygyny anyklaýarlar.Sensor bilen ölçelýän obýektiň arasynda hiç hili baglanyşyk ýoklugy we mehaniki bölekleriň ýoklugy sebäpli bu datçikleriň ömri uzak we ygtybarlylygy bar.Dürli ýakynlyk datçikleri induktiw ýakynlyk datçikleri, kuwwatly ýakynlyk datçikleri, ultrases ýakynlyk datçikleri, fotoelektrik datçikleri, zal effekt datçikleri we ş.m.
Bu nähili işleýär:
Imakynlyk datçigi elektromagnit ýa-da elektrostatik meýdan ýa-da elektromagnit şöhlelenmesiniň şöhlesini (infragyzyl ýaly) çykarýar we gaýdyp signal ýa-da meýdanyň üýtgemegine garaşýar we duýulýan obýekt ýakynlyk datçiginiň nyşany diýilýär.
Induktiw ýakynlyk datçikleri - geçiriji gurşa ýakynlaşyp ýitgä garşylygy üýtgedýän giriş hökmünde yrgyldadyjy bar.Bu datçikler ileri tutulýan metal nyşanlarydyr.
Potensial ýakynlyk datçikleri - kesgitleýji elektrodyň we toprakly elektrodyň iki gapdalyndaky elektrostatiki sygymlylygyň üýtgemelerini öwürýärler.Bu yrgyldama ýygylygynyň üýtgemegi bilen ýakyn obýektlere ýakynlaşmak arkaly ýüze çykýar.Nearbyakyn nyşanlary kesgitlemek üçin yrgyldama ýygylygy DC naprýa .eniýesine öwrülýär we öňünden kesgitlenen çäk bilen deňeşdirilýär.Bu datçikler plastmassa nyşanlary üçin ilkinji saýlawdyr.
Giriş
· Amal in engineeringener enjamlarynyň, önümçilik ulgamlarynyň we awtomatlaşdyryş enjamlarynyň işleýiş ýagdaýyny kesgitlemek üçin awtomatlaşdyryş in engineeringenerçiliginde ulanylýar
· Penjirä açylanda duýduryşy işjeňleşdirmek üçin penjirede ulanylýar
· Mehaniki yrgyldy gözegçiligi üçin, wilka bilen podşipnik aralygyndaky tapawudy hasaplamak üçin ulanylýar
Iş wagty: Iýul-03-2023